کارشناسان و صاحبنظران مهار این بیماری را نیازمند هماهنگی و اقدام موثر حداقل 13 دستگاه مسئول در امور اجرایی میدانند.
به گفته کارشناسان حوزه بهداشتی دانشگاه علومپزشکی شیراز، با وجود تلاشها برای مهار بیماری سالک در استان فارس، سال 95 حداقل 3 هزارنفر از مردم این استان از جمله کودکان مبتلا به این بیماری به مراکز بهداشتی مراجعه کردند.
زخم سالک براثر گزش پشه ناقل سالک در بهار و تابستان بروز میکند و در پاییز چهره ناخوشایند این زخمها بر صورت و دست افراد مبتلا نمایان می شود.
سالک بیش از آنکه یک بیماری باشد بیانگر یک نارسایی اجتماعی است و تاثیر آن بر سلامت افراد مبتلا پیش از آنکه جسمی باشد روحی و روانی است و تاثیر اجتماعی بر کارکرد افراد و حضور آنان در اجتماع دارد.
دختران و پسرانی که از سالک آسیب می بینند، برای همیشه داغ سالک بر گونه های آنان می ماند و خاطره تلخ آن برایشان ماندگار می شود و شاید نتوانند حضور موثر در جامعه و بخت و اقبال برابر برای مشارکت در عرصههای اجتماعی داشته باشند.
سالک یک بیماری پوستی است که پس از آنکه پشه خاکی آلوده به نوعی انگل انسان را گزید، منتقل میشود.
پشه خاکی بسیار کوچک و اندازه آن حدود یک سوم پشههای معمولی است و به سختی دیده میشود.
در جامعه ما دو نوع سالک شهری (نوع خشک) و روستایی (نوع مرطوب) وجود دارد. در سالک نوع شهری (خشک) مخزن بیماری عمدتا بیماران مبتلا و به طور تصادفی سگها هستند. به این ترتیب پشه خاکی ماده پس از خونخواری از اطراف زخم سالک، آلوده شده و در خونخواری مجدد در فرد سالم باعث انتقال بیماری میشود.
در سالک نوع روستایی (مرطوب) موشهای صحرایی مخزن بیماری هستند و پشه خاکی ماده پس از خونخواری از موش صحرایی مبتلا، آلوده میشود و در خونخواری مجدد در فرد سالم، بیماری را منتقل می کند.
پس از چند هفته تا چند ماه از گزش پشه خاکی آلوده، برجستگی کوچک قرمز رنگی ظاهر می شود که به تدریج بزرگ و بزرگ تر و مرکز آن زخم میشود. تعداد ضایعات معمولا یکی است اما ممکن است متعدد نیز باشد. در سالک نوع روستایی ترشحات چرکی بر روی زخم وجود دارد و اطراف آن قرمز و برجسته است که به همین دلیل به آن نوع مرطوب گفته میشود.
در سالک نوع شهری ضایعه معمولا بدون ترشح و چرک است؛ بنابراین به آن نوع خشک نیز میگویند. احتمال عفونت ثانویه با باکتریها نیز وجود دارد. ضایعات معمولا بدون درد و خارش است.
مسئولان دانشگاه علومپزشکی شیراز بر لزوم مهار این بیماری تاکید دارند اما معتقدند مهار سالک از عهده یک دستگاه به تنهایی بر نمیآید، دست کم 13 دستگاه اجرایی و خدماترسان دراین زمینه مسئولیت دارند که باید با نظارت دانشگاه و حول محور استانداری به وظایف خود عمل کنند تا سالک برای همیشه ریشه کن شود.
به گزارش طبنا(خبرگزاری سلامت)، مدیر گروه مبارزه با بیماریهای واگیر دانشگاه علومپزشکی شیراز به بیان فراوانی و پراکندگی ابتلا به سالک در استان فارس پرداخت و اظهار کرد: شهرستان مرودشت به لحاظ شمار جمعیتی و همچنین به لحاظ شرایط اقلیمی بیشترین ابتلابه سالک دراستان فارس را دارد و علاوه بر این شهرها و روستاهای حاشیه تالاب بختگان به لحاظ تغییر اقلیمی و افزایش خشکسالی در معرض ابتلا به این بیماری قرار گرفته اند.
فرامرزی از مناطق مرکزی استان فارس، زرقان، خرامه، سروستان، آباده طشک و بیضاء به عنوان دیگر مناطق نام برد که فراوانی سالک در آن دیده شده است.
وی گفت: سال گذشته 3 هزار نفر در سال گذشته برای درمان سالک به مراکز بهداشتی استان فارس مراجعه کردند.
فرامرزی اضافه کرد: علاوه بر تداوم خشکسالی و کمآبی، افزایش دما و پدیده گرمایش زمین نیز می تواند عاملی برای افزایش بیماری سالک دراستان فارس باشد، در تغییر اقلیم و افزایش دما جوندگان و حشرات موذی به اماکن نزدیک اماکن مسکونی مهاجرت می کنند، آمدن حشرات موذی، سگهای ولگرد و موجودات ناقل در نزدیکی روستاها و شهرها بر اثر گرمایش زمین و تغییر اقلیم می تواند عاملی برای افزایش بیماری سالک باشد.
مدیر گروه مبارزه با بیماریهای واگیر دانشگاه علومپزشکی شیراز اضافه کرد: حاشیه شهرها و روستاها و مناطقی که سگهای ولگرد در آن فراوان باشند در معرض آسیب سالک قرار دارد که این مناطق در حاشیه شیراز و دیگر شهرهای استان فارس فراوان است.
فرامرزی بابیان اینکه با شروع فصل پاییز انتظار داریم بر شمار مبتلایان به سالک افزوده شود گفت: بیماری سالک یک دوره نهفته سه تا شش ماه دارد و چون بیشتر گزشها در فصول تابستان و بهار انجام می شود انتظار داریم از اوایل پاییز مراجعات به مراکز درمانی براثر این بیماری بیشتر شود و بیماری بیشتر خود را نشان دهد.
وی درباره رده سنی ابتلا به بیماری سالک گفت:ابتلا به بیماری در هر سنی امکان دارد ، اما معمولا کودکان بیشتر آسیبپذیر هستند، لطافت پوست کودکان آنها را در برابر گزش پشه ناقل بیماری آسیبپذیر میکند، کسانی که در محیطهای روباز و یا در کنار دامداریها زندگی می کنند یا در مکان زندگی آنها محل انباشت زباله و نخاله ساختمانی و موارد اینچنین باشد بیشتر در معرض آسیب قرار دارند.
فرامرزی ادامه داد:در این میان دختران به لحاظ حساسیت و به لحاظ تبعات اجتماعی که ممکن است بر اثر گزش پشه گریبانگیر آنها شود بیشتر از سایرین در معرض آسیب قرار دارند.
مدیر گروه مبارزه با بیماریهای واگیر دانشگاه علومپزشکی شیراز با بیان اینکه مواردی از سالک در منطقه بیضا از توابع شهرستان سپیدان نیز مشاهده شده است، اظهار کرد: این بیماری ازمناطق شرق و مرکز استان فارس به سمت مناطق شمالی استان در حال حرکت است، تفاوت اقلیمی استان فارس نسبت به 10 سال قبل بسیار تغییر کرده است و کاهش تفاوتها بین مناطق شمالی و مرکزی استان باعث شده است که مناطق شمالی که بر اثر سرما کمتر در معرض آسیب بود در حال حاضر در معرض آسیب باشد ، هر جا که امکان زیست پشه های خاکی و امکان زیست جوندگان و سگهای ولگرد وجود داشته باشد و در کنارش محیطهای آلوده و انباشت زباله هم تشکیل شود از خطرات سالک در امان نیست.
مدیر گروه مبارزه با بیماریهای واگیر دانشگاه علومپزشکی شیراز یکی دیگر از عوامل افزایش این بیماری را دستکاری درطبیعت دانست و گفت: در مناطقی که مزارع یونجه بیشتری وجود دارد امکان زیست جوندگان و پشه ناقل این بیماری بیشتر است بنا بر این اگر با دستکاری در طبیعت و تغییر آن مبادرت به ایجاد مزارع جدید از جمله گونه یاد شده کنیم باید انتظار داشته باشیم که حشرات و گونه های موذی نیست دراطراف این کشتزارها زیست کنند که می توانند ناقل بیماری سالک باشند.
وی همچنین گفت:در شرایط خشکسالی و کمآبی حیوانات موذی به سمت مناطق مسکونی مهاجرت می کنند، در این شرایط انتظار است که ابتلا به سالک نیز بیشتر شود، ما بر لزوم امحای این حیوانات تاکید داریم، هر چند برخی محدودیتها برای امحای حیوانات ولگرد و موذی وجود دارد اما معتقدیم حیوانات و حشراتی که در مناطق مسکونی جولان میدهند باید امحا شوند و امحای این حیوانات و حشرات به چرخه زیستی آسیبی نمیزند، سلامت شهروندان و مقابله با سالک باید در اولویت قرار گیرد.
این مقام مسئول با بیان اینکه دانشگاه علومپزشکی شیراز ابزار اجرایی کافی برای مقابله با این بیماری دراختیار ندارد گفت: دستگاههای دیگری از جمله فرمانداریها، شوراها و دهیاریها، دامپزشکی، نیروی انتظامی، شهرداریها و برخی ارگانهای دیگر دراین زمینه مسئولیت دارند، باید مکانهای انباشت زباله و نخالههای ساختمانی به سرعت تسطیح و کوبیده شود تا موشها و حشرات موذی فرصت لانهگزینی پیدا نکنند، این اقدامات اجرایی باید توسط سایر نهادها انجام شود.
فرامرزی بهسازی محیط شهری و روستایی و ایجاد اماکن خاص برای انباشت و دفع زباله و جلوگیری از مسکونیشدن اطراف این اماکن را در کاهش و کنترل سالک موثر دانست و گفت: در مناطقی که فاضلاب روباز در جریان است مانند حاشیههای شرقی شیراز امکان ابتلا به سالک بیشتراست، انتهای رودخانه خشک شیراز و مناطق و روستاهای شرق شیراز که فاضلاب روباز و خندقهای حاوی فاضلاب در این مناطق در جریان است به شدت در معرض ابتلا به سالک قرار دارند.
مدیر گروه مبارزه با بیماریهای واگیر دانشگاه علومپزشکی شیراز همچنین با بیان اینکه در نشست آتی شورای سلامت استان فارس موضوع سلامت در اولویت قرار دارد گفت: دانشگاه علومپزشکی شیراز دراین نشست توصیه خواهد کرد که همه دستگاههای مسئول امسال به پای کار بیایند و عزم همگانی برای مقابله با سالک شکل گیرد، این موضوعی است که نیازمند عزم همگانی است، طی سه سال آتی این دستگاهها باید بیشترین کارکرد و عملکرد را با نظارت دانشگاه و زیر نظر فرمانداریها داشته باشند و گزارش ارائه دهند، اگر این عزم شکل گیرد میتوان امید داشت که تا سه سال آینده سالک در استان فارس به طور کلی مهار شود وگرنه باید شاهد افزایش روز افزون آن باشیم.
رئیس دانشگاه علومپزشکی شیراز نیز با بیان اینکه کنترل سالک نیاز به عزم همگانی و مشارکت سایر دستگاهها دارد اظهار داشت: کنترل بیماری سالک با همکاریهای بین بخشی نتیجه خواهد داد و بر این اساس هرکدام از ارگانهای مرتبط باید تلاش کنند تا به نتیجه مطلوب دست یابیم
در ادامه محمدهادی ایمانیه عنوان کرد: ارائه آموزشهای عمومی، تشخیص و درمان بیماران مبتلا و نظارت بر برنامه های کنترلی، از جمله وظایف دانشگاه علومپزشکی شیراز برای کنترل سالک است که در این حوزهها اقدامات مختلفی انجام شده است.
وی اظهار داشت: برنامه عملیاتی هرکدام از شبکههای بهداشتی درمانی برای کنترل این بیماری تنظیم و ارسال شده و از حضور بهترین استادان حشرهشناس و انگلشناس استان در آن استفاده شده است.
ایمانیه بر لزوم سرعت بخشیدن به تصمیمگیریها و انجام جونده کشی، با توجه به اینکه موش صحرایی یکی از عوامل مهم انتقال سالک است، تاکید کرد و گفت: برای هرکدام از این شهرستانها اعتباری برای کنترل بیماری سالک در نظر گرفته شده است.
دانشگاه علومپزشکی شیراز نیز بودجه ویژهای در زمینه سالک ندارد اما با توجه به اهمیت موضوع، کنترل این بیماری را یکی از اولویتهای برنامههای خود قرار داده است.
معاون بهداشتی دانشگاه علومپزشکی شیراز، نگهداری دامها در محل مسکونی را عاملی برای رشد سالک در مناطق آلوده به این بیماری در استان فارس ذکر کرد و گفت: تا زمانی که موازین بهداشتی در این عرصه رعایت نشود و دام و انسان در یک محیط و در کنار هم زیست کنند چگونه انتظار داشته باشیم که سالک ریشه کن شود؟
محسن مقدمی اظهار کرد: بسیاری از مناطق آلوده به سالک در شهرستانها و روستاهای استان فارس شرایطی دارند که دامهای کوچک و بزرگ در چند قدمی محل زیست مردم نگهداری می شود و پشهها و موش و جوندگان ناقل بیماری به راحتی در این محل جولان میدهند.
وی اظهار کرد: کنترل بیماری سالک یک کار بین بخشی و بین دستگاهی است، هر چند در سالهای اخیر این تلاشها صورت گرفته و پیشرفتهایی نیز داشته است اما نمیتوانیم ادعا کنیم که سالک در استان فارس ریشه کن شده است.(ایرنا)
نظر شما